قلعه جواد آباد:

موقعیت و نحوه دسترسی به بنا: این بنا در 5/3 کیلومتری شمال شرقی شهر مروست واقع شده است.

همجواری های بنا: در مجاورت بنا در ضلع شرقی باغ های روستا و در اضلاع شمالی، غربی و جنوبی زمین های کشاورزی مروست واقع شده اند.

تاریخچه و وجه تسمیه اثر: با توجه به سبک و شیوه معماری بنا و مقایسه آن با دیگر ابنیه مشابه به نظر می رسد قدمت قلعه جواد آباد به دوران افشاریه و زندیه می رسد. در مورد وجه تسمیه بنا می توان اظهار نمود که به خاطر قرارگیری در روستای جواد آباد به این نام مشهور گشته است.

مالکیت بنا: بر اساس گفته مطلعین و کشاورزان مزرعه جواد آباد 3دانگ از قلعه وقف آستان قدس رضوی است و 3دانگ دیگر آن مالکیت مشاعی دارد و متعلق به شرکای مزرعه جواد آباد می باشد.

کاربرد بنا: با توجه به نوع معماری و فضاهای موجود قلعه جواد آباد در مسکونی بودن قلعه هیچ شکی نیست، ولی امروزه تبدیل به محل نگهداری احشام و گوسفندان شده است.

شکل و فرم کلی بنا: بنای قلعه جواد آباد به لحاظ شکل کلی یک هشت ضلعی می باشد که در هشت گوشه قلعه دارای هشت برج دایره شکل بوده است. و به لحاظ فضاهای پر و خالی می توان این اثر را به دو قسمت بافت مسکونی در ضلع شمالی قلعه و فضاهای با دیوار های کوتاهی که محل نگهداری دام اهالی بوده است در ضلع جنوبی قلعه تقسیم کرد. و از لحاظ ارتفاع ابنیه قلعه تمام فضاها از ارتفاعی نسبتاً ثابت و یکدستی در حد یک طبقه برخوردار می باشند فقط قسمت ورودی آن (شاه نشین) به صورت دو طبقه است.

معرفی فضاها: قلعه جواد آباد با یک ورودی که در ضلع شرقی قلعه واقع شده است(که ارگ قلعه در این قسمت قرار دارد) و دارای سردر آجری و درب چوبی درخور توجهی می باشد. این قلعه در قسمت ورودی آن دارای یک شاه نشین است و تمام فضاهای مسکونی قلعه در ضلع شمالی قرار دارد و این فضاها هم به صورت مجزا از هم هستند که با چند ایوان به دور یک میانسرا هستند و فضاهای برای نگهداری احشام در پشت فضاهای مسکونی نزدیک دیوار قلعه قرار دارد. البته در ضلع غربی بنا یک فضای چهار ایوانی وجود دارد که فقط دیوارهای آن پا برجاست. و تا چند دهه پیش آب قنات جواد آباد از ضلع غربی آن وارد قلعه شده از ضلع شرقی آن خارج می شده است.

تزیینات: این قلعه دارای تزییناتی در سر در بنا با استفاده از آجر و سنگ ریزه و همچنین در قسمت فوقانی یکی از هشت برج قلعه جواد آباد دارای تزیینات آجری است و بقیه برج ها دارای تزیینات خشتی است.

مصالح: مصالح عمده قلعه خشت و چینه می باشد البته از آجر برای تزیین در بنا مورد استفاده قرار گرفته است.

منبع: کتاب قلعه روستاهای تاریخی منطقه هرات و مروست تألیف مجید توانگر مروستی