بقعه شیخ عبدالله مروست
موقعیت و نحوه ی دسترسی به بنا: بنای شیخ عبدالله مروست در پارک کناره ی مسیر خروجی این شهر به سوی هرات واقع می باشد که بنابراین دسترسی اصلی به این بنا از طریق خیابان منتهی به میدان خروجی این شهر میسر می باشد.
همجواری های بنا: بقعه ی شیخ عبدالله درون پارک واقع می باشد، در مورد همجواری های آنچه در زمان تهیه این گزارش می توان گفت آن است که جز این بنای ارزشمند بنای دیگری در محدوده ی آن نمی توان دید.
معرفی آثار تاریخی با ارزش در حوزه ی نفوذ اثر: در پیرامون بقعه ی شیخ عبدالله مروست هیچ بنای قدیمی یا تاریخی موجود نمی باشد. که دارای ارزش باشد. (البته بر اساس گفته افراد محلی یک یخچال قدیمی در ضلع غربی بنا قرار داشته که اکنون اثری از آن نیست.)
به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان یزد سرپرست نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خاتم از بازدید عمومی ازگنجینه آثار و اشیاء تاریخی شهرستان خاتم به مناسبت روزجهانی جهانگردی خبر داد:
این گنجینه که به همت نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خاتم و با حمایت فرمانداری شهرستان در محل حمام ملکی "یکی از حمام های قدیمی شهرستان خاتم واقع در ضلع شمالی شهر هرات" ایجاد شده است از بخش های متعددی از جمله بخش اشیاء و آثار مردم شناسی، بخش اسناد خطی، بخش صنایع دستی، بخش باستان شناسی و بخش کتیبه های سنگی و نقوش صخره ای شکل گرفته است.علی اصغر دشتی زاد اضافه کرد: همچنین در این بازدید با هماهنگی های صورت گرفته با آموزش و پرورش و مشارکت کانون پرورشی فکری کودک و نوجوان و با هدف معرفی فرهنگ و تمدن شهرستان ، دانش آموزان از گنجینه آثار و اشیاء تاریخی شهرستان بازدید نمودند.
با سلام
به دلیل اینکه عکسهای مربوط به جشنواره خاتم شناسی کثیر می باشد.ما می توانیم هر چند وقت عکسهای جدید را بروز رسانی کنیم
قلعه مروست:
موقعیت بنا: این اثر با ارزش در شهر تاریخی مروست و در محدوده مرکزی بافت قدیمی آن جای دارد. با توجه به اهمیت قلعه مروست در بافت تاریخی این شهر، می توان اذعان داشت که این به عنوان یک نشانه ی شهری برای مروست خودنمایی می کند .
معرفی آثار تاریخی با ارزش در حوزه ی نفوذ اثر: برای معرفی بناهای تاریخی با ارزش و مهم و تأثیرگذاری که در محدوده ی بنای قلعه مروست واقع باشد، می توان به بنای مسجد شاه حسین و بقعه ی گنبدی اشاره نمود.
تاریخچه و وجه تسمیه بنا: با توجه به کشف دو ظرف سفالی ایلخانی که در هنگام مرمت بنا و سفال های اطراف قلعه که چندین نمونه آن مربوط به دوره تاریخی می باشد احتمال قدمت بقایای زیرین قلعه کنونی مروست به دوره قبل از اسلام وجود دارد. البته بر اساس گفته افراد محلی قلعه مروست توسط یک شاهزاده خانم قبل از اسلام ساخته شده است. قلعه در زمان پهلوی به عنوان پاسگاه مروست مورد استفاده قرار می گرفته است.
مطالب جالب در مورد بنه:
بَنِه یا پسته کوهی (نام علمی:Pistacia atlantica)، (به گویش محلی لارستانی و بستکی: بُّـه ؛ کردی: بەن یا دارقەزوان یا دارەوەن یا گیابەند)، درختی از سرده پسته (سرده) است که واریته‌های مختلفی از آن وجود دارد.
ویژگی ها:
ارتفاعش تا ۷ یا ۹ متر نیز رسیده‌است در بعضی از مناطق کوهستانی مانند کردستان ایران به میوه آن «قزوان» می‌گویند که برای خوشبو کردن دوغ وروغن حیوانی و همچنین در درست کردن ترشی استفاده می‌کنند. درخت بنه منبع تولید شیره سقز است. سقز که در گویش کردی منطقه بانه به آن (بنِشت) گفته می‌شود صمغی به رنگ سبز خیلی روشن، غلیظ و بسیار چسبنده‌است که استفاده دارویی فراوان داشته و به عنوان یک ملین قوی در درمان یبوست و درمان ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌شود. ۲۵ درصد از شیره سقز حاوی روغن پرارزش و صنعتی تربانتین است که کاربردهای فراوانی در صنعت دارد. علاوه بر این از شیره سقز در تهیه آدامس، عطر، خوشبوکننده‌ها، حشره کش‌ها و در صنعت داروسازی در تهیه نرم‌کننده‌ها و ضد عفونی کننده‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این در صنعت پلاستیک سازی، تهیه واکس کفش و چرم و صنعت چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعلت نبود صنایع تبدیلی مناسب، اکثر سقز تولیدی در ایران به خارج از کشور صادر گردیده و به عنوان مواد پایه بسیاری از صنایع فوق‌الذکر بکار برده می‌شود. اگر چه آمار دقیقی از تعداد درختان بنه در بانه موجود نیست اما تعداد آنها بین ۱۰ تا ۲۰ هزار اصله تخمین زده شده‌است. به طور متوسط از هر درخت ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ گرم سقز بدست می‌آید که در شرایط مناسب و سالهای پرباران این مقدار بیشتر هم می‌شود. در بانه درخت بنه اغلب بصورت توده‌های مخلوط با درختان بلوط در روستاهای کانی سور، سیاحومه، دارینه، باشوان، بنه ژاژ، همزلان، ویسک، رشکی، خجک و ... مشاهده می‌شود.
میوه:
میوه این درخت هم‌زمان با رسیدن خرما «زامردان» میوه‌اش می‌رسد و قابل مصرف است. نوع نارس این میوه که به صورت خام و بدون نیاز به شکستن پوسته (قبل از سخت‌شدن پوسته) خورده می‌شود،بنه‌چه یا به گویش محلی در منطقه سروستان بنه‌شه خوانده می‌شود. به گویش محلی درمنطقه نی ریز نیز به بنه شک خوانده می‌شود میوه درخت بنـِه ریز و مُدَوَر «گِرد» و کروی‌مانند و به رنگ سبز تیره‌است، و به نام برکُو معروف است. البته نوع دیگر نیز هست که کمی ریزتر است و به نام «کِهُن» معروف است. مغز میوه بنه به پسته شبیه ولی بسیار کوچک‌تر است. به دلیل سخت بودن پوست دانه آن، در شرایط عادی نمی‌توان با کاشت آن نهال تولید کرد بلکه دانه آن پس از چند سال ماندن در محیط و سایش پوسته یا ترک خوردن در یخبندان در بهار جوانه می‌زند. میوه‌اش ترش مزه و برنگ سبز تیره‌است.
در هرمزگان و حوالیِ بندرعباس آنرا «کَسودَنگ» Kasoudang و در بوشهر «کُلخُونگ» Kolkhong می‌نامند. در ایلام آنرا قولەنگ و در کردستان قەزوان می‌نامند.
در کشورِ ترکیه آنرا «مِلَنجیک» Melengic می‌نامند - به صورتِ تجاری بسته بندی شده، به فروش می‌رسد و به کشورهایِ دیگر صادر می‌شود.
در مناطقی از ایران مغز میوه بنه رسیده را در پس از آسیاب یا له کردن در آب جوش ریخته و غذایی به نام آب‌بنه با آن درست می‌کنند. در استان کرمان به این غذا «قاتق بنه» گفته می‌شود. بنه از حبوبات بسیار گرم محسوب می‌شود و به خاطر روغنی بودن، این دانه چربی و البته انرژی بسیاری در خود دارد.
این غار در منطقه حفاظت شده بوروئیه هرات (مرکز بخش مرکزی شهرستان خاتم استان یزد) قرار دارد. مسیر دسترسی به این غار که در ارتفاع 2400 متری قرار دارد بدین شرح است: کیلومتر 4 هرات به چاهک عبور از یک جاده خاکی به طول 17 کیلومتر که در سمت شمال غربی به سمت .
درخت کهنسال روستای چنار ناز شهرستان خاتم با قدمتی نزدیک به 550 سال در کنار دو درخت بنه کهنسال قدیمی که بین 450 تا550 سال قدمت دارد از جمله آثاری هستند که نقش بسزایی در طروات بخشیدن به محیط خود دارند.
این مجموعه درختان، سرمایه 1500 ساله ی شهرستان خاتم و نماد استقرار تمدنی کهن در این منطقه است. این محوطه طبیعی در نزدیکی منحصر به فردترین رویشگاه های جنگل های زاگرسی کشور قرار دارد. این مجموعه ارزشمند در سال 1387 باشماره ثبتی 10 درفهرست آثار طبیعی-ملی کشور به ثبت رسیده است.
این اثر طبیعی از جاذبه های گردشگری شهرستان خاتم می باشدکه در قسمت جنوب غربی شهر هرات واقع شده است. محوطه پیرامون این اثر طبیعی توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خاتم از سال 1387 به صورت یک مکان تفرجگاهی ساماندهی شده است و هم اکنون به عنوان یکی از مناطق نمونه گردشگری ایران به شمار می آید. این اثر ارزشمند درسال 1387 با شماره ثبتی 7 در فهرست آثار طبیعی – ملی ایران به ثبت رسیده است.
